• تاریخ درج : ۱۰ اسفند ۱۳۹۵
• تعداد بازدید: 143766
• نویسنده : دکتر محسن مردانی کیوی
• منبع : ijos

شکستگی های بازو، آرنج و ساعد

این سه ناحیه نیز همانند شکستگی های شانه، از شایع ترین آسیب های اندام فوقانی، بالاخص در سوانح رانندگی و موتور سیکلت و همچنین آسیب های ورزشی است.

در این بخش شکستگی در سه سطح زیر را به ترتیب شرح داده و درمانهای لازم در هر قسمت را برای شما شرح خواهیم داد.

-استخوان بازو: اسم علمی آن هومروس است

-مفصل آرنج: اسم علمی آن البو است

-ساعد: از دو استخوان زند زبرین (اسم علمی آن رادیوس است) و زند زیرین (اسم علمی آن اولنا است) تشکیل شده است.

1) شکستگی بازو:

1-1: علت شکستگی بازو: مکانیسم بروز این شکستگی زمین خوردن با دست کشیده است. در حین زمین خوردن، فرد بطور غیر ارادی دست خود را جلو آورده و در حالت کشیده قرار میدهد. با برخورد کف دست به زمین نیروی کافی به دست و سپس به ناحیه بازو وارد شده و موجب شکستگی میشود. علل دیگر این شکستگی ها تصادف اتومبیل و سقوط از ارتفاع است. شکستگی تنه استخوان بازو معمولا در یک سوم میانی آن ایجاد میشود .

1-2: علایم شکستگی بازو: معمولاً علائم این شکستگی واضح است. در حین ضربه ای که منجر به شکستگی میشود بیمار صدای شکسته شدن را شنیده یا احساس میکند و بلافاصله درد شدیدی در بازو احساس میگردد. بازوی شکسته شده تغییر شکل داده و متورم میشود و پوست آن بعد از مدت کوتاهی کبود میشود. درد با حرکت دادن بازو بیشتر میشود به همین علت بیمار سعی میکند با دست سالم خود ساعد و بازوی طرف آسیب دیده را حمایت کند.

1-3: تشخیص شکستگی استخوان بازو: برای بررسی اعصاب دست، از بیمار میخواهیم تا انگشتان و مچ دست را به بالا حرکت دهد و حس لامسه پشت دست مبتلا را بدقت بررسی میکنیم. رادیوگرافی به تشخیص شکستگی و شکل شکستگی کمک میکند. در تمام شکستگی های تنه استخوان بازو پزشک معالج از شانه و آرنج بیمار هم عکس برداری کرده و این نواحی را بدقت بررسی میکند تا از عدم آسیب در این قسمت ها مطمئن شود.

1-4: در شکستگی تنه استخوان بازو چه اقداماتی انجام دهیم؟

اگر می بینید سر استخوان شکسته شده از زخم بیرون زده است سعی نکنید آنرا دوباره به داخل زخم برگردانید. اگر تورم و یا خونریزی در محل وجود دارد با فشار موضعی بر روی محل و بالاتر بردن نسبت به سطح قلب بیمار، خونریزی و تورم را کاهش دهید. محل شکسته شده را موقتا بیحرکت کنید. برای اینکار ابتدا بازو را در کنار تنه قرار دهید. سپس ساعد را با یک تکه پارچه به گردن آویزان کرده و یک تکه پارچه پهن دور بازو و تنه ببندید تا آنها را به هم نزدیک نگه دارد .

1-5: درمان شکستگی بازو: درمان اکثر این شکستگی ها بصورت جراحی است. در موارد نادری درمان بسته و غیرجراحی شامل جااندازی بسته و گچ گیری نیز کمک کننده است. برای این منظور از گچ گیری خاصی به نام "گچ آویزان " Hanging cast و یا از آتل گچی به نام   U- slab و یا از اسپلینت های بازویی استفاده میشود. در یکی دو هفته اول معمولا بیمار احساس میکند که با تغییر وضعیت بدن، قطعات شکستگی به هم برخورد کرده و صدا میدهند. این واقعیت دارد ولی بعد از حدود سه هفته قطعات شکسته شده به هم میچسبند و دیگر نسبت به هم حرکت نمیکنند .

از مواردی که شکستگی بازو نیاز به عمل جراحی دارد میتوان به این گزینه ها اشاره کرد: عدم پاسخ به درمان بسته، شکستگی با زخم باز، همراهی با آسیب عروق و اعصاب. در این روش، شکستگی جااندازی شده و به توسط میله داخل استخوانی و یا پلاک، فیکس و بی حرکت میشود. در این نوع درمان معمولاً بیمار قادر است روز بعد از جراحی، شانه و آرنج خود را حرکت دهد.

2) شکستگی آرنج:

2-1: مقدمه: شکستگی مفصل آرنج در سه سطح اتفاق می افتد: انتهای استخوان بازو، سر استخوان زند زبرین و زایده ی برجسته ای از استخوان زند زیرین (وقتی که آرنج خود را خم میکنید برجستگی استخوانی سفت و محکمی را در زیر پوست پشت آرنج لمس میکنید. این برجستگی را زائده اولکرانون می گویند). شکستگی آرنج یکی از شکستگی های شایع در بچه ها است. اهمیت این شکستگی در احتمال آسیب رسیدن به عروق و اعصاب این ناحیه و نتایج بلند مدتی نظیر خشکی مفصل آرنج و  است که ممکن است بسیار خطرناک باشد .

2-2: علت شکستگی آرنج: زمین خوردن در حالیکه آرنج خم شده است و در حین زمین خوردن آرنج مستقیما به زمین برخورد کند یا زمین خوردن در حالیکه آرنج در حالت کاملاً باز شده قرار دارد و فرد با کف دست به زمین میخورد.

2-3: علایم شستگی آرنج:  مهمترین علامت درد است. بیمار نمیتواند آرنج خود را حرکت دهد. تورم آرنج، خونمردگی، احساس ناپایداری مفصل و بندرت احساس لبه تیز استخوان شکسته شده در زیر پوست از دیگر علائم این شکستگی است. در مواردی که شکستگی در محل سر استخوان زند زبرین باشد ممکن است تورم زیادی دیده نشود.

2-4: یافته های حین معاینه شکستگی آرنج: مانند هر شکستگی دیگر پزشک ابتدا اندام را نگاه میکند تا علائمی مثل تغییر شکل ظاهری، تورم، خونمردگی، خراشیدگی یا زخم را ببیند. در حین لمس ممکن است لبه های شکستگی لمس شده و یا صدای بهم خوردن استخوان های شکسته شده لمس شود. مهمترین قسمت معاینه پزشک معاینه عروق و اعصاب ناحیه است. شکستگی در این ناحیه ممکن است بطور خطرناکی به رگهای خونی تغذیه کننده ساعد و دست و یا اعصابی که از ناحیه آرنج عبور میکنند آسیب بزند. پزشک با دقت صحت کارکرد این عروق و اعصاب را بررسی میکند.

2-5: تشخیص شکستگی آرنج:  تشخیص قطعی با استفاده از رادیوگرافی ساده است. گاهی اوقات پزشک برای بررسی بیشتر محل شکستگی و برنامه ریزی برای درمان از سی تی اسکن استفاده میکند.

2-6: درمان شکستگی آرنج: به عنوان اولین اقدام، پزشک معالج کل اندام فوقانی بیمار را در یک آتل بلند میگذارد تا مانع از حرکت بیشتر قطعات شکسته شده شود. سرمای موضعی و بالا نگه داشتن اندام فوقانی از افزایش تورم بعد از شکستگی جلوگیری میکند. در این حال پزشک معالج تا چند هفته بطور مرتب از آرنج بیمار هر هفته رادیوگرافی میگیرد تا اگر شکستگی جابجایی پیدا کند متوجه آن شود.

اگر شکستگی تا چند هفته بعد از شروع درمان بدون جابجایی باقی بماند پزشک معالج بیمار را تشویق به شروع حرکت دادن مفصل آرنج میکند ولی تا مدتها به وی اجازه بلند کردن اشیاء را نمیدهد . در صورتیکه قطعات شکسته شده جابجا شده باشند درمان جراحی است که با کمک وایر یا پیچ و پلاک و پین انجام میشود. بیمار نباید تا 12-6 هفته با دست طرف آسیب دیده اش چیزی را بلند کند. اگر برای بیمار تعویض مفصل آرنج انجام شده است باید تا آخر عمر رعایت کند از وزن خاصی بیشتر ( که پزشک معالج مقدار آنرا تعیین میکند) را با اندام آسیب دیده بلند نکند. 

3) شکستگی ساعد:

3-1: مقدمه: شکستگی تنه استخوان های زند زبرین و زیرین در اغلب موارد به صورت همزمان اتفاق می افتد که به آن شکستگی دوبل ساعد می گویند. البته در مواردی نیز ممکن است هرکدام از این دو استخوان به صورت تنها دچار شکستگی شوند.

2-3: مکانیسم آسیب: مکانیسم میتواند ضربه غیر مستقیم باشد مثل موقعی که فرد در حین زمین خوردن دستش را حائل قرار داده و با کف دست زمین میخورد و یا ممکن است ضربه مستقیم باشد مثل موقعی که با چوبدستی محکم به ساعد کوبیده میشود. شکستگی منفرد استخوان های زند زبرین و زیرین همیشه بر اثر ضربه مستقیم ایجاد میشود و وارد شدن نیروهای غیر مستقیم به ساعد یا موجب شکسته شدن هر دو استخوان آن میشود و یا اگر یک استخوان را بشکند همراه با شکستگی استخوان، آسیب در مفصل بالایی یا پایینی بین استخوان های زند زبرین و زیرین هم ایجاد میشود. در حین زمین خوردن، اگر مچ دست در حال چرخش باشد شکستگی استخوان های رادیوس و اولنا در مقابل هم نبوده و یکی بالاتر و دیگری پایین تر قرار میگیرد.

همچنین در این موارد معمولا خط شکستگی بصورت مارپیچی است. وقتی شکستگی استخوان های ساعد بر اثر ضربه مستقیم ایجاد میشود معمولا خط شکستگی بصورت عرضی است و شکستگی دو استخوان ساعد در مقابل یکدیگر است. شکستگی اگر در یک استخوان باشد معمولا جابجایی زیادی ندارد ولی اگر هر دو استخوان شکسته شده باشند محل شکستگی معمولا در بالغین جابجایی زیادی دارد .

3-3: علایم بالینی: وقتی هر دو استخوان ساعد شکسته شده است شکل ظاهری ساعد بیمار تغییر میابد. ساعد در محل شکستگی خم میشود و گاهی اوقات میتوان نوک تیز استخوان در محل شکستگی را در زیر پوست ساعد لمس کرد. در بعضی موارد نوک تیز استخوان شکسته شده پوست را سوراخ کرده و بیرون میزند و شکستگی را به نوع باز تبدیل میکند . وقتی شکستگی فقط در یک استخوان ساعد ایجاد شده یا جابجایی کمی دارد معمولا ساعد در محل شکستگی بسرعت متورم و دردناک میشود.

4-3: تشخیص: بیمار دچار شکستگی ساعد درد زیادی داشته و حرکات چرخشی ساعد و مچ دست وی بسیار دردناک میشود. تشخیص قطعی شکستگی های ساعد با رادیوگرافی است . تصویربرداری رادیوگرافی شکل و محل شکستگی را نشان میدهد .

3-5: درمان شکستگی های ساعد: در شکستگی های ساعد جااندازی استخوان ها باید بسیار دقیق باشد. اگر یکی از دو استخوان زند زبرین و زند زیرین در وضعیت مناسب جوش نخورد هماهنگی در حرکات بین دو استخوان از بین رفته و در نتیجه ممکن است چرخش ساعد دچار مشکل شود . اگر محل شکستگی جابجایی نداشته باشد درمان بصورت گچ گیری کل اندام فوقانی از کف دست تا بالای بازو است. آرنج را در این گچ در زاویه 90 درجه قرار میدهند. در این موارد پزشک معالج تا سه هفته هر هفته یک رادیوگرافی از ساعد تهیه میکند تا اگر شکستگی جابجایی پیدا کند زود متوجه آن شود.

در صورتیکه شکستگی استخوان های ساعد جابجایی داشته باشند در بچه ها سعی در جااندازی بسته ی شکستگی میشود. در صورتیکه شکستگی جاافتاد درمان بصورت گچ گیری به صورتی است که ذکر شد. در صورتیکه جااندازی بسته موفقیت آمیز نباشد درمان بصورت عمل جراحی خواهد بود . شکستگی استخوان های ساعد در بالغین اگر همراه با جابجایی باشند نیاز به عمل جراحی دارد. در بالغین جااندازی بسته استخوان های ساعد بسیار مشکل است و اگر هم امکان پذیر شود حفظ جااندازی با گچ عملی نیست .