• تاریخ درج : ۷ فروردین ۱۳۹۶
• تعداد بازدید: 145271
• نویسنده : دکتر محسن مردانی کیوی

دررفتگی مفصل مچ پا

به خارج شدن سر استخوان از حفره مفصلی مچ پا  را دررفتگی می گویند. دررفتگی مچ پا زمانی روی می دهد که یک مفصل بیش ازحد طبیعی حرکتی خود به حرکت واداشته شود. یشتر در رفتگی های مچ پا به سمت بیرون می باشد که در نتیجه آن رباط های طرف بیرونی پا کشیده و یا پاره می شوند  .

 علائم و نشانه های دررفتگی مچ پا

-تغییر شکل مفصل
- درد شدید در سطح مفصل که با تغییر وضعیت بدتر می شود  .
-تورم اطراف مفصل
- تغییر رنگ اطراف مفصل
- ناتوانی در حرکت دادن ناحیه صدمه دیده
- اختلاف ظاهری در مقایسه با مفصل سالم
- حساسیت موضع به لمس یا فشار (تندرنس)

 در مقابل در رفتگی مچ پا چه اقداماتی می توانیم انجام دهیم؟

 در درمان در رفتگی مچ پا ابتدا اقدامات اولیه زیر را انجام دهید :
1- نبض, حس و قابلیت پر شدن مویرگی را در اندام صدمه دیده بررسی کنید  .

2- قسمت آسیب دیده  و دررفته مچ پا  را با طرف مقابل قسمت آسیب ندیده مقایسه نمائید .

3- توصیه می شود که در رفتگی مچ پا را نیز مانند شکستگی با استفاده از آتل ثابت نمائید

4- در صورت وجود شکستگی مچ پا , عضو را آتل بندی کنید .

5- مفا صل را حرکت ندهیدزیراممکن است آسیب عروق خونی و اعصاب روی دهد .

6- مفصل در رفته را جا نیندازید .

7- در صورت بروز شوک, آن را درمان کنید .

8- مصدوم را به مرکز درمانی انتقال دهید .

روش های تشخیص دررفتگی مچ پا می توانند شامل رادیوگرافی ، سی تی اسکن یا ام .آر.آی از ناحیه آسیب دیده مچ پا  باشند  .

در ۲۴ ساعت اول روی قسمت  ، دررفتگی مچ پا  یخ بگذارید. یخ را در یک کیسه پلاستیکی گذاشته ، با یک پارچه نازک  آن را از پوست جدا کنید.

بسته به توانایی خود در تحمل سرما به طور مداوم یا متناوب کیسه یخ را روی مفصل  در رفته مچ پا تا ۲ ساعت نگه دارید. درمان در رفتگی مچ پا با یخ را با فواصل ۲ ساعته به مدت ۲۴ ساعت ادامه دهید.پس از ۲۴ ساعت ، می توانید درمان دررفتگی مچ پا را با گرم کردن مچ پا  ادامه دهید . برای گرم کردن ، مفصل در رفته مچ پا  را در آب داغ قرار دهید یا هر ۲ ساعت یا هر وقت که ممکن باشد، به مدت ۱۵ دقیقه از گرما استفاده کنید. در ۲۴ ساعت اول گرم کردن دررفتگی مچ پا  را انجام ندهید زیرا ممکن است باعث افزایش خونریزی و تورم و طولانی شدن زمان بهبودی گردد .  با یک بانداژ کشی مفصل را ثابت نگه دارید  .

هر وقت که ممکن باشد، مفصل در رفته مچ پا  را بالا ببرید (به ویژه هنگام خوابیدن ) تا تورم  در قسمت دررفتگی مچ پا  کاهش یابد  .

 شکستگی قوزکهای مچ پا بعد از شکستگی انتهای پایینی رادیوس، شایعترین شکستگی هاست. شکستگی ودررفتگی مچ پا  کمتر در اثر ضربه مستقیم به وجود می آیند و اکثراً ضربه غیر مستقیم باعث این شکستگی ها می شود. بیمار ممکن است ضمن راه رفتن و یا پریدن به پایین دچار این آسیب شود. فشار وارد بر مچ پا که باعث این شکستگی و علت درد مچ پا می شود ممکن است به سبب دور شدن، نزدیک شدن، چرخش مچ پا به بیرون و یا مخلوطی از آنها شود. در سقوط از بلندی در اثر فشار استخوان تالوس به بالا ممکن است باعث شکستگی انتهای پایینی استخوان درشت نی شود. برای درمان شکستگی مچ پا که همراه با جابجایی است یا در آن ساختارهای استخوان های مچ پا دچار اختلال شده است نیاز به جراحی می باشد  .

علائم شکستگی و در رفتگی مچ پا

از جمله علائم شکستگی مچ پا می توان به موارد زیر اشاره کرد :

بعد از وارد آمدن ضربه بیمار دچار درد شدید مچ پا می شود و غالباً قادر به راه رفتن نیست .

در مشاهده مچ پا متورم است، که بر حسب محل  شکستگی و در رفتگی مچ پا  تورم بیشتر در آن ناحیه مشهود است .

در لمس محل شکستگی و در رفتگی مچ پا  حساس و دردناک است. با توجه به این که قوزکها در زیر پوست قابل لمس هستند، وجود جابجایی لمس می شود  .

حرکات مچ پا محدود و دردناک است .

رادیوگرافی روبرو، نیمرخ و مایل برای تشخیص شکستگی و در رفتگی مچ پا  ضروری است. در رادیوگرافی محل شکستگی و در رفتگی مچ پا  و نوع آن و این که آیا شکستگی همراه با جابجایی استخوان تالوس است یا نه نشان داده می شود  .

درمان شکستگی و در رفتگی مچ پا

با توجه به اینکه اکثر شکستگی و در رفتگی مچ پا  درون مفصلی است جا انداختن دقیق آنها برای جلوگیری از پیدایش عوارض ثانوی اهمیت فراوان دارد  .
در درمان بدون جراحی شکستگی های بدون جابجایی، بی حرکت کردن اندام با گچ کوتاه پا کفایت می کند. در شکستگی های قوزک خارجی به مدت 4 هفته و در شکستگی قوزک داخلی مچ پا 6-8 هفته بعد از کم شدن تورم، جابجایی قطعات شکسته با رادیوگرافی باید کنترل شود  .

شکستگی های استخوان مچ پایی که همراه با جابجایی است یا در آن ساختارهای استخوان های مچ پا دچار اختلال شده است، باید تحت درمان جراحی شکستگی مچ پا قرار گیرد. جراحی این موارد عموما همراه با استفاده از یک کفش محافظ، مچ بند یا گچ و عصا برای درمان درد مچ پا در چندین هفته است، و پس از آن انجام فیزیوتراپی بعد از جراحی مچ پا تجویز می شود  .

برای شکستگی هایی که دچار جابجایی نشده اند و در طول تصویر برداری با اشعه ایکس مشخص شود که ساختار استخوان های پا دچار اختلال نشده است، درمان شامل استفاده از عصا یا کفش محافظ یا مچ بند یا بی حرکت سازی با گچ و استفاده از عصا به همراه استفاده از یک کفش محافظ یا مچ بند برای چندین هفته برای کاهش علایم شکستگی مچ پا توصیه می شود. ارزیابی شکستگی با تصویربرداری با اشعه ایکس پس از درمان  شکستگی مچ پا برای تضمین ایده ال بودن روند بهبودی اهمیت دارد. وقتی ایده ال بودن روند بهبودی تایید شد، توابخشی، حرکات اصلاحی و ورزش مچ پا توسط فیزیوتراپیست صورت می گیرد  .

بیماران مبتلا به شکستگی مچ پا  حرکات ورزشی تعادلی و استقامتی، انعطافی بدون درد را به عنوان بخشی از توانبخشی و فیزیوتراپی خود باید انجام دهند تا نتایج بهینه ای را کسب کنند. انجام این حرکات ورزشی برای شکستگی مچ پا بسیار ضروری است، زیرا با عدم تحرک، تعادل، انعطاف پذیری بافت نرم و استحکام به سرعت از بین می رود. فیزیوتراپیست مشخص می کند که چه حرکات اصلاحی و ورزش مچ پا برای بیمار مناسب است و این حرکات ورزشی برای شکستگی مچ پا از چه زمانی باید شروع شوند. درمان دستی فیزیوتراپیست مثل ماساژ و متحرک سازی مفصل برای تضمین بدست آمدن انعطاف پذیری و دامنه حرکتی بهینه پس از آسیب دیدگی، ضروری هستند  .

در مراحل پایانی درمان فیزیوتراپی شکستگی مچ پا، از سر گیری تدریجی فعالیت های روزمره یا ورزشی با راهنمایی فیزیوتراپیست صورت می گیرد، البته مادامی که این کارها باعث تشدید علائم و درد مچ پا نشود  .

در شکستگی قوزک ها با جابجایی و شکستگی هایی که در گچ جابجا شوند جااندازی دقیق شکستگی و در رفتگی مچ پا  و ثابت کردن شکستگی و در رفتگی مچ پا با عمل جراحی برای جلوگیری از پیدایش عوارض ثانوی ضروری است. با توجه به این که مچ پای این بیماران چند ساعت بعد از شکستگی متورم شده و تاول می زند و امکان عمل جراحی را مشکل می کند، بهتر است هر چه زودتر در چند ساعت اول عمل شوند  .

عوارض عدم درمان شکستگی و در رفتگی مچ پا

-       بد جوش خوردن شکستگی که به طور ثانوی باعث پیدایش تغییرات دژنراتیو و استئوآرتریت مچ پا می شود .

-       جوش نخوردن شکستگی که نادر است و معمولاً در قوزک داخلی در اثر گیر کردن تکه ای از ضریع بین تکه های شکسته به وجود می آید  .

-       سفتی و محدودیت حرکات مفصلی