• تاریخ درج : ۲۱ فروردین ۱۳۹۶
• تعداد بازدید: 13925
• نویسنده : دکتر محسن مردانی کیوی

تعریف آرتروسکوپی شانه

آرتروسکوپی روشی است که جراحان ارتوپد از آن برای مشاهده، تشخیص و ترمیم مشکلات درون یک مفصل استفاده می‌کنند . کلمه‌ی آرتروسکوپی از دو واژه‌ی یونانی "آرترو" به معنی مفصل و "اسکوپین " به معنی نگاه کردن ساخته‌شده و معنی تحت‌اللفظی آن به‌صورت "نگاه کردن به درون مفصل" می‌باشد . آرتروسکوپ یک لوله باریک کوچک است که از طریق یک حفره بسیار کوچک وارد مفصل می شود که از طریق آن یک دوربین فیبر نوری، منبع نور و جریان آب عبور می کنند. این دوربین تصاویر را بر روی یک صفحه‌ی نمایش نشان داده و جراح شما از این تصاویر برای هدایت ابزار بسیار کوچک جراحی استفاده می‌کند. به این ترتیب که دوربین به یک مانتیور تلویزیونی با کیفیت با صفحه ای بزرگ وصل می شود. با استفاده از آرتروسکوپ، جراح  می تواند داخل مفصل شانه را مشاهده کند و بافت ضعیف شده و پاره یا تخریب شده را تشخیص دهد . دقت کنید که نور مورد استفاده در آرتروسکوپی لیزر نیست و اصطلاح جراحی لیزری یک اشتباه رایج است که مردم برای جراحی آرتروسکوپی بکار می برند. یک یا چند برش کوچک دیگر نیز برای قرار دادن ابزارهای دیگر استفاده می شود.

مزایای روش جراحی آرتروسکوپی

جراحی آرتروسکوپی نسبت به جراحی باز زمان ریکاوری کوتاه تری دارد و احتمالا بیمار  در چند روز اول پس از این عمل درد کمتری را احساس می کند . به دلیل کوچک و باریک بودن آرتروسکوپ و ابزار جراحی استفاده‌شده، جراح شما می‌تواند از برش‌های بسیار کوچک‌تری نسبت به جراحی باز معمولی استفاده کند. این کار موجب کمتر شدن درد برای بیمار، کاهش خطر عفونت و چسبندگی، کاهش مدت‌ زمان مورد نیاز برای بهبودی و برگشت سریع‌ تر به فعالیت‌های عادی می‌شود.

چه زمانی آرتروسکوپی شانه توصیه می شود

زمانی که شما وضعیت دردناکی داشته باشید و به درمان غیر جراحی پاسخ ندهید، دکتر آرتروسکوپی شانه را به شما توصیه می کند. درمان غیر جراحی شامل استراحت،ورزش درمانی و داروها یا تزریق که می تواند التهاب را کاهش دهد میباشد. التهاب یکی از واکنش های طبیعی بدن به آسیب یا بیماری است. در آسیب یا بیماری مفصل شانه، التهاب باعث تورم، درد و سفتی شانه می شود . آسیب شانه ، استفاده بیش از حد و سن برای فرسودگی شانه دلیل بسیاری از مشکلات شانه میباشد. آرتروسکوپی شانه ، ممکن است نشانه های دردناک خیلی از مشکلات شامل تاندون روتاتور کاف، لابروم، غضروف مفصلی و دیگر بافت های نرم اطراف مفصل که آسیب دیده اند را از بین ببرد . . از جراحی‌های رایج آرتروسکوپی می‌توان موارد زیر را نام برد :

انواع جراحیهای شانه که به روش آرتروسکوپیک قابل انجام هستند

-درمان انواع دررفتگیهای مکرر شانه

-درمان و ترمیم پارگی انواع تاندونهای اطراف شانه از جمله روتاتور کاف (کلاهک چرخاننده) و تاندون عضله دو سر

-درمان التهاب بورسهای اطراف شانه

-درمان محدودیت حرکتی اولیه و ثانویه در شانه

-درمان رسوب دردناک کلسیم در بافتهای اطراف شانه

-برداشتن استخوان اضافی و درمان آرتروز در مفصل شانه با استخوان ترقوه

-برداشتن یا ترمیم لابروم

-برداشتن بافت ملتهب یا غضروف‌های سست شده

اعمال جراحی دیگری مانند برداشتن فشار از روی عصب، ترمیم شکستگی‌ها و برداشتن کیست نیز می‌توانند به روش آرتروسکوپی انجام شوند، گرچه مانند اعمال ذکرشده در بالا رایج نیستند .

اقدامات قبل از آرتروسکوپی شانه

جراح ارتوپد ممکن است از شما بخواهد در ابتدا پزشکی شما را معاینه کند تا هیچ مشکل پزشکی قبل از عمل نداشته باشید و عمل شما با خیال راحت انجام شود. مانند تست خون،نوار قلب یا رادیوگرافی قفسه سینه تا اگر بیماری خاصی داشتید ارزیابی گسترده تری قبل از عمل برای شما انجام شود. باید در مورد داروها یا مکمل هایی که استفاده میکنید به جراح ارتوپد خود خبر دهید. ممکن است نیاز به قطع مصرف برخی از این داروها قبل از عمل داشته باشید. آرتروسکوپی شانه گاهی با بی حس کردن منطقه عصبی شانه و بازو و گاهی با بیهوشی کامل انجام می شود. بیشتر عمل های آرتروسکوپی کمتر از یک ساعت طول میکشد ولی اصولا مدت زمان عمل به جراح برای پیداکردن و ترمیم محل آسیب دیده بستگی دارد .

زمانی که شما در اتاق عمل هستید جراح، آرتروسکوپ را برای درون شانه شما تنظیم میکند. دو وضعیت شایع برای بیماران در جراحی آرتروسکوپی شانه وجود دارد :

الف) وضعیتی که بیماربه صورت نیمه نشسته بر روی صندلی خمیده می نشیند .

ب) وضعیتی که بیمار در کنار تخت عمل جراحی دراز می کشد و شانه خود را روی تخت عمل جراحی می گذارد .

هر وضعیتی مزیت خود را دارد. جراح بر اساس نوع عمل ،وضعیت عمل را انتخاب میکند .

هنگامی که وضعیت عمل مشخص شد، تیم جراحی موهایی که در محل عمل وجود دارند را برمی دارند و سپس پوست شما را ضد عفونی می کنند. تیم جراحی شانه و بازوی شما را با پارچه استریل می پوشانند و برای اینکه بازو شما تکان نخورد ساعدتان را با وسیله ای ثابت نگه می دارند .

پروسه ی اصلی جراحی آرتروسکوپی شانه

در ابتدا جراح ، مایعی را درون بازو تزریق می کند که باعث تورم و بادکردن مفصل می شود. این کار منجر می شود که همه ی بخش های شانه در آرتروسکوپ به خوبی دیده شود. سپس جراح سوراخ کوچکی به اندازه آرتروسکوپ بر روی شانه شما ایجاد می کند. تصاویر آرتروسکوپ درون مانیتور نمایش داده می شود و جراح داخل شانه و محل آسیب را مشاهده می کند .

هنگامی که مشکل شانه شناخته شد، جراح از ابزار کوچکی برای برش محل آسیب و ترمیم آن استفاده می کند. لوازم تخصصی این عمل عبارتند از: ابزاری برای تراش، ابزاری برای برش، ابزاری برای چنگ و بخیه وگره زدن. در بیشتر موارد وسیله های مخصوصی برای بخیه زدن استخوان ها استفاده می شود . پس از ترمیم، جراح محل برش را بخیه میزند و سپس روی آنرا بانداژ می کند .

مراقبت های پس از آرتروسکوپی شانه

بعد از عمل شما به مدت یک تا دو ساعت در اتاق ریکاوری هستید. پرستاران مراقب شما هستند و اگر نیاز به دارویی باشد به شما می دهند. شما به فردی برای اینکه شما را به خانه برساند و در شب اول پیش شما باشد نیازمندید .

اگرچه زمان ترمیم عمل آرتروسکوپی شانه نسبت به عمل باز سریع تر است، اما ممکن است چندین هفته برای ترمیم کامل مفصل طول بکشد . انتظار درد و ناراحتی را برای یک هفته بعد از عمل داشته باشید. اگر شما عمل گسترده تری داشته باشید بعد از فروکش کردن درد ممکن است این یک هفته به چندین هفته تبدیل شود. یخ مسکن خوبی برای درد و تورم است. اگر احتیاج باشد ممکن است پزشک داروی مسکن تجویز کند. طاق باز خوابیدن ممکن است باعث آسیب شانه شما شود. تعدادی از بیماران در شب اول بعد از عمل بر روی صندلی خمیده یا به صورت نشسته بر روی تخت می خوابند. پس از چند روز بعداز عمل شما باید پانسمانتان را تعویض کنید. در هنگام دوش گرفتن شما باید مراقب باشید محل برش را مالش ندهید و آن را خیس نکنید . فعالیت های روزانه نقش مهمی را در درمان شما پس از انجام عمل آرتروسکوپی شانه ایفا میکند. برنامه ورزشی به قدرت گرفتن شانه و حرکت آن کمک میکند. جراح بر اساس روش جراحی برنامه درمانی خاصی تهیه میکند به این ترتیب که اگر جراحی پیچیده ای داشته باشید جراح ممکن است یک فیزیوتراپیست را برای نظارت بر روی برنامه های ورزشی شما توصیه کند. زمان ترمیم به دلیل اینکه بیماران شرایط متنوعی دارند، برای هرکسی متفاوت است .اگر که ترمیم جزئی داشته باشید، بعد از مدت کوتاهی قدرت و توانایی به شما باز می گردد و شما می توانید بعد از چند روز استراحت، به سر کار یا مدرسه برگردید . اگرچه برش آرتروسکوپی بسیار کوچک است اما زمان ترمیم برای عمل های پیچیده طولانی تر است. بهبود ممکن است چندین ماه طول بکشد. اگر چه این زمان طولانی است اما با دنبال کردن توصیه هایحیاتی جراح، نتیجه میتواند موفقیت آمیز باشد .

عوارض پس از آرتروسکوپی شانه

اکثر بیماران عوارض ناشی از عمل جراحی آرتروسکوپی شانه را تجربه نمی کنند. با هر جراحی به هر حال چندین ریسک همراه است که معمولا جزیی و قابل درمان میباشد. عوارض آرتروسکوپی شامل عفونت، خونریزی بیش از حد، لخته شدن خون و آسیب رگ های خونی یا عصبی میباشد .