• تاریخ درج : ۲۱ فروردین ۱۳۹۶
• تعداد بازدید: 4909
• نویسنده : دکتر محسن مردانی کیوی

تعویض مفصل شانه یا آرتروپلاستی شانه Shoulder Arthroplasty :

نوعی عمل جراحی است که در آن سر استخوان بازو به تنهایی یا همراه با حفره گلنوئید با یک مفصل مصنوعی جایگزین میگردد. عمل جراحی تعویض مفصل شانه به فراوانی اعمال جراحی تعویض مفصل زانو و یا تعویض مفصل ران انجام نمیشود با این حال وقتی تخریب مفصل شانه منجر به درد شدید آن شود این نوع جراحی میتواند در کاهش شدت درد کمک زیاید به بیمار کند .

 علت انجام آرتروپلاستی شانه چیست؟

وقتی که مفصل شانه به عللی آنقدر خراب میشود که درد و محدودیت ناشی از آن مانع از انجام فعالیت های معمول روزمره شده و تمام درمان های دیگر ناموفق میشوند میتوان از عمل جراحی تعویض مفصل شانه به عنوان آخرین حربه استفاده کرد.تخریب مفصل معمولا با آسیب شدید غضروف شروع شده و ممکن است موجب آسیب شدید استخوان هم بشود. شایع ترین علت آسیب مفصلی که منجر به جراحی تعویض مفصل شانه میشود آرتروز یا ساییدگی مفصلی ات . آرتروز مفصل شانه معمولا بدنبال شکستگی های مفصلی ایجاد میشوند . بد جوش خوردن، جوش نخوردن و یا سیاه شدن سر استخوان بازو بدنبال شکستگی میتوانند موجب تسریع در روند آرتروز و ساییدگی مفصل شوند. بعضی دیگر از اواع آرتریت مانند بعضی روماتیسم ها هم میتوانند موجب تخریب شدید مفصل شانه شوند .

 اجزایی مفصل مصنوعی شانه:

وقتی فقط سر استخوان بازو خراب شده میتوان آن را از شانه خارج کرده و بجای آن یک سر فلزی گذاشت. این نوع جراحی را همی آرتروپلاستی میگویند و به سر فلزی مصنوعی که به جای سر طبیعی گذاشته میشود پروتز میگویند. وقتی که بجز سر استخوان بازو حفره گلنوئید هم بشدت خراب شده و آسیب دیده است آن را هم برداشته و یک حفره از جنس نوعی پلاستیک بسیار محکم به جای آن میگذارند. به این نوع جراحی آرتروپلاستی کامل مفصل شانه Total shoulder arthroplasty  میگویند. در همی آرتروپلاستی سر فلزی مصنوعی در درون حفره گلنوئید خود بیمار حرکت خواهد کرده و در تعویض مفصل کامل شانه سر فلزی در درون کاسه پلاستیکی حرکت میکند . معمولا نتایج تعویض کامل مفصل شانه از جهت درمان درد بهتر از همی آرتروپلاستی است .

اتصال سر فلزی مصنوعی به تنه استخوان بازو معمولا به توسط یک میله فلزی است که به سر فلزی متصل است. به این میله فلزی دسته یا پایه Stem میگویند . تنه استخوان بازو توخالی است. در واقع این استخوان به شکل یک لوله است و داخل آن به شکل یک کانال است. پزشک جراح با قرار دادن پایه متصل به سر فلزی در درون کانال استخوان بازو در واقع سر مصنوعی را بر روی تنه استخوان بازو محکم میکند .

شکل پایه را طوری درست میکنند که فیت داخل کانال استخوان بازو باشد. با این حال این پایه معمولا به توسط چسب مخصوصی که به آن سیمان استخوانی bone cement میگویند به داخل تنه محکم میشود. اتصال کاسه پلاستیکی به استخوان کتف یا اسکاپولا هم معمولا با استفاده از سیمان استخوانی انجام میپذیرد .

گاهی اوقات برای اتصال اجزاء مفصل مصنوعی شانه به استخوان بدن از سیمان استفاده نمیشود. انواعی از مفاصل مصنوعی که با سیمان به استخوان بدن چسبانده میشوند را مفاصل مصنوعی سیمانی میگویند و به انواعی که اتصال را بدون سیمان انجام میدهند مفاصل غیر سیمانی Uncemented artificial joint  میگویند. در مفاصل مصنوعی غیر سیمانی سطح فلز را با تکنیک های پیشرفته ای متخلخل میسازند. این تخلخل موجب میشود تا سلول های استخوان رشد کرده و به داخل حفرات متخلخل سطح فلز رفته و در نتیجه یک اتصال محکم در بین استخوان و فلز ایجاد شود . عمل جراحی تعویض مفصل شانه مانند هر جراحی دیگر ممکن است با عوارض احتمالی همراه باشد مانند عفونت، شل شدن مفصل مصنوعی، دررفتگی مفصل و آسیب عصبی عروقی.